Haber / Hamdi Talaş
Dünya tarihinin en büyük strateji savaş komutanlarından biri olan Timur, Emir Timur ve ya Timurlenk olarak da tanınırken, Türk Tarihi’nde Yıldırım Bayezid’le girdiği Ankara Savaşı ve sonrasında Osmanlı Devleti’nin Fetret Dönemi’ni yaşamasına sebep olmasıyla da bilinir.
Ömrünün büyük bir kısmını seferlerle geçiren Timur, hiç savaş kaybetmemiş olmasıyla da tarihe adını altın harflerle yazdırır. Büyük ve güçlü bir orduya sahip olmasının yanı sıra strateji dehası olan Timur, katıldığı 17 seferden de galip ayrılmış ve çok büyük ölçekli bir imparatorluğun sahibi olmuştur.
Strateji dahisi Emir Timur’un, satrançla arasının da çok iyi olduğu rivayet edilir. Satrançta ustalaşan ve tıpkı gerçek bir savaştaki gibi yenilmez bir hale gelen Timur, artık satrancın kendisi için çok kolay olduğundan dolayı kendisine ait bir satranç yapmaya karar verir.
Timur Satrancı olarak bilinen bu santranç, klasik santrancın bir türevidir. Benzerlik gösteren bazı özelliklerine karşın klasik satrançtan çok farklıdır.
TİMUR SATRANÇI’NIN OYNANIŞI
Timur Satranç’ı klasik satrançtan oldukça farklıdır. Normal bir satrançta 8’e 8 sütundan 64 kare varken Timur Satranç’ında 10’a 11 sütundan ve harici olmak üzere 112 kare bulunur. Aynı şekilde taşlar ve görevleri de farklılık gösterir.
Oyun tahtasının üzerinde de görüldüğü gibi çıkıntı şeklinde duran 2 kare vardır. Bunlar ‘Saray’ olarak ifade edilir. Eğer bir oyuncu şahını rakip saraya götürebilirse oyun berabere biter ancak amaç klasik satrançta olduğu gibi mat etmek olsa da rakibi pat eden de galip sayılır.
Oyundaki en önemli farklardan biri de piyonlardır. Klasik satrançta olduğu gibi piyonların hepsi birbirinin aynısı değildir. Her piyon arkasında bulunan taşların piyonudur yani şah piyonu, vezir piyonu gibi farklı farklıdır. Dolayısıyla bir piyon rakip bölgeye geçtiğinde neye dönüşeceği oyun başından bellidir.
Şah: Modern satrançtaki gibi hareket eder.
Zürafa: Çapraz olarak bir kare ve ardından yatay veya dikey olarak en az üç, isterse dört kare hareket eder ancak bu hareket sırasında geçeceği kareler boş olmalıdır.
General: Bir kare çapraz hareket eder.
Deve: Tıpkı at gibi taşların üstünden atlayabilir. Hareketi bir çaprazdan sonra iki adım yatay ya da dikey şeklindedir.
Debbabe: Yatay ya da dikey iki kare hareket ederken taşların üstünden atlayabilirler.
İzci: Modern satrançtaki fil gibi hareket eder, ancak en az iki kare hareket etmelidir.
Vezir: Bir kare yatay ya da dikey hareket eder.
Fil: Çapraz iki kare ilerlerken taşların üstünden atlayabilir.
Kale ve At: modern satrançtaki gibi hareket ederler.
Piyonlar: Modern satrançtaki gibi hareket etmelerine rağmen başlangıçta iki adım değil her zaman bir adım ilerlerler.
ÖNEMLİ DETAY ŞAH PİYONU
Şah piyonu terfi ettiğinde ilginç bir döngüye sahiptir. Son sıraya geldiğinde prens olur, hareketsiz hale gelir ve alınamaz. Her an kaldırılıp, istenen bir kareye piyon olarak yerleştirilebilir. Son sıraya ikinci kez ulaşırsa başlangıç karesine geri döner, eğer son sıraya üçüncü defa ulaşırsa veliaht olur ve şah gibi hareket edebilir ancak alınabilir bir taş olur. Veliaht kendi sarayına girebilen tek taştır ve bunu yaparsa rakip şahın saraya girmesine ve beraberlik yapmasına engel olur. Bir oyuncunun prensi ya da veliahdı varsa şahı alınabilir. Bu durumda prens ya da veliaht şahın yerini alır. Bu sırada veliaht sarayda ise boş bir kareye çıkmak zorundadır. Prensi ya da veliahdı olmayan oyuncu mat olursa oyun biter.