Haber / Ceren Seyran İnan
Black Friday, tarihi oldukça eskilere dayanan bir indirim günüdür diyebiliriz. Çünkü Black Friday 1952’den beri varlığını sürdürüyor. Bu indirim gününü kısaca Şükran Günü’nün ertesi günü başlayan alışveriş sezonunun habercisi olarak tanımlayabiliriz. Ancak Black Friday son yıllarda öyle kampanyalara ev sahipliği yapıyor ki, yıl sonu indirimleri arasında satış rekoru yapılan gün olma ünvanını elinde tutmayı başarıyor. Bu dönemde yaşanan satış bolluğu ekonominin canlanmasını da sağlıyor. Yani Black Friday uygun fiyatlara ihtiyaçlarını gideren müşteriyi, indirimler sayesinde kazancını artıran satıcıyı ve ülkelerin ekonomik değerlerini aynı anda pozitif etkilemeyi başarıyor. Black Friday indirim günlerinin isminde Kara Cuma olarak adlandırılmasının çıkış noktası bu indirim gününün asıl merkezi olan Amerika’ya dayanıyor.
1960’lı yıllarda Amerika’nın Philadelphia kentinde gerçekleşen Kara Cuma indirimlerinde dükkanların çok erken açılması, geç saatlere kadar kapanmaması ve indirimli alışveriş sebebiyle caddelerde oluşan insan trafiği o güne ‘kara’ denmesine sebep oluyor. Yani o gün Philadelphia’da yaşanan insan ve araç trafiği hayatı olumsuz etkileyerek insanları zor durumda bırakmış. Ardından bu tatsız durum Black Friday indirim gününün adının önüne olumsuz bir sıfat almasına neden olmuş diyebiliriz. Peki bu indirim çılgınlığı ne zaman başlıyor?
Black Friday indirimi, ABD’de kasım ayının dördüncü perşembesinde kutlanan Şükran Günü’nden sonraki ilk cuma günü başlıyor. Ancak bu ülkelere göre ya da markaların kampanya stratejilerine göre değişkenlik gösterebiliyor. Normal şartlarda sadece tek bir gün gerçekleşen Black Friday indirimleri, bazı markalar tarafında bir hafta önceden başlatılıp daha geç bir zamana kadar sürdürülebiliyor.
Bu yıl Black Friday indirimleri, 29 Kasım Cuma gününe denk geliyor. Bu tarihin yer aldığı hafta ve sonrasında indirim kampanyaları yapılıyor. Son yıllarda bu indirim gününde birçok izdiham ve arbede yaşandı. Kayıtlara göre en kötü Kara Cuma 2008 yılında yaşandı. ABD’nin en büyük market zincirlerinden biri olan Walmart’ta, alışveriş yapmak isteyen kalabalığın altında ezilen bir vatandaş hayatını kaybetti. 2011 yılının Kara Cuması’nda Los Angeles Walmart’ın teknoloji bölümünde, bir insan yüzde 60 indirimle Nintendo Wii alabilmek için kalabalığa biber gazı sıktı. 2009 yılında ise Kaliforniya’da alışveriş yapmaya gelen kalabalık o kadar çığırından çıktı ki, mağaza polis tarafından korunmak zorunda kaldı.
Ülkemizde de her yıl büyük indirimlere sahne olan gün Şahane Cuma, Muhteşem Cuma, Efsane Cuma gibi isimlerle adlandırılıyor.